Aloha kākou. Ua hiki mai kākou i Maui! ʻŌlelo ʻia, “ʻO Maui nō ka ʻoi”, a no laila, e huli kākou i ke kumu o ia ʻōlelo.
ʻO Haleakalā ka inoa o ke kuahiwi nui ma ka ʻaoʻao hikina o ka mokupuni. I ka wā kahiko loa, ua kū ʻo Māui ke kupua ma luna o Haleakalā a hoʻomālie ʻo ia i ka ʻauina o ka lā i ka lewa. He kupua ikaika loa ʻo Māui, a he nui nā moʻolelo e pili ana iā ia ma ka Pākīpika nei.
Aia ma ka ʻaoʻao komohana o ka mokupuni kekahi mau kuahiwi kahiko loa. A he nui nā wahi kaulana i nā malihini, e like me Lahaina, Kaʻanapali, Honokōwai, Kahana, Nāpili, a me Kapalua mā.
Ua hiki mai ʻo Kamehameha i Maui ma kahi o ka makahiki 1792, a ua kaua nui nā koa Hawaiʻi me nā koa o Maui, a ua lanalika ʻo Kamehameha mā i ke kaua ʻo Ke Pani Wai o ʻīao. Ma hope mai, hoʻoholo ʻo Kamehameha e hoʻonoho i ke Aupuni i Lahaina, ke kapikala hou o nā mokupuni a pau. Ma laila nō ke kapikala a hiki i ka makahiki 1843.
Ua kaulana ʻo Maui i ia manawa i nā kānaka ʻō koholā ma luna o nā moku haole ʻō koholā. ʻAʻole i makemake nā mikionali iā lākou, no ka mea, ua makemake nui nā kānaka ʻō koholā e inu lama a e paʻina nui i nā manawa a pau me nā wāhine o Maui. No laila, ua nui ka hukihuki i waena o lākou a pau.
I kēia mau lā, ua pau ka hana ʻino i nā koholā. Ma ka mahina ʻo Nowemapa, hōʻea mai nā koholā mai ʻAlaka mai, a noho ma nā kai o Maui mā a hiki i ʻApelila. Inā paha e luʻu ke kanaka i ke kai ma ka ʻaoʻao komohana o Maui, ma Hanakaʻōʻō paha, he hiki ke lohe ʻia nā leo koholā! Kupaianaha!
Aia pū hoʻi ma Maui nā honu a me nā naiʻa, a me nā iʻa like ʻole pū kekahi. No laila, he hana nanea maoli ka luʻu kai ma Maui. A inā ʻaʻole ʻoe makemake e luʻu i loko o ke kai, hiki ke heʻe ma luna pono! ʻO ka heʻenalu kekahi hana maikaʻi ma Launiupoko, Honolua, a me Hoʻokipa mā.
He paʻakikī ka puana pololei ʻana i kekahi o nā inoa wahi o Maui. Eia ka inoa a me kekahi ʻikepili no kekahi mau wahi. ʻO Haʻikū: he wahi mālie, ʻoluʻolu nā kānaka, a nui ka hana mahiʻai o laila. ʻO Kahului: he kūlanakauhale nui, a aia ke kahua mokulele ma laila. ʻO Maʻalaea: ma laila nā moku a me nā waʻa a me ka uapo; holo nā malihini mai Maʻalaea i Molokini no ka luʻu kai. A ʻo Ukumehame, he awāwa nui ma ka ʻaoʻao komohana, a ua kaulana i na makani mai uka.
Please log in to activate the audio player.
Use the buttons below to go the previous item, the help index, or the next item.